Scroll for: english / french / italian / german

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου του Διασορίτη, κοντά στο Χαλκί της Νάξου, κτίστηκε και διακοσμήθηκε τον 11ο αιώνα μ.Χ. Πρόκειται για μία από τις σπουδαιότερες εκκλησίες της περιοχής, όπως μαρτυρούν η αρχιτεκτονική, οι τοιχογραφίες, τα γλυπτά, οι δύο τάφοι με αρκοσόλια στο νάρθηκα και οι επιγραφές.

Σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο ναός, του απλού τετρακιόνιου τύπου, με χτιστούς πεσσούς και χαμηλότερο νάρθηκα δυτικά. Ο τύπος είναι σπάνιος στη Νάξο. Οι κεραίες του σταυρού καλύπτονται με ημικυλινδρικές καμάρες. Ο νάρθηκας καλύπτεται με καμάρες στα τρία μέρη του. Στις στενές πλευρές κτίζονται στο πάχος του τοίχου αντικριστά δύο κενοί, σήμερα, τάφοι με αρκοσόλια.

Λίθινοι κοσμήτες περιτρέχουν τους τοίχους διαρθρώνοντας τις επιφάνειες και ορίζοντας τις τρεις αντίστοιχα ζώνες του ζωγραφικού διακόσμου. Στον τρούλο εικονίζεται ο Παντοκράτορας με τέσσερις ολόσωμους αρχαγγέλους στο τύμπανο γύρω του. Την αψίδα κοσμούν η Παναγία με το Χριστό, όρθιοι μετωπικοί ιεράρχες και στην κατώτερη στενή ζώνη ο άγιος Γεώργιος σε πλαίσιο σαν φορητή εικόνα, έχοντας αριστερά και δεξιά του γονείς του σε μετάλλια. Τις καμάρες του σταυρού κοσμούν παραστάσεις από το Δωδεκάορτο (Γέννηση, Υπαπαντή, Βάπτιση, Βαϊφόρος, Ανάληψη, Πεντηκοστή, Ευαγγελισμός) και τους τοίχους μορφές στρατιωτικών αγίων και μαρτύρων. Ιδιαίτερη θέση στο εικονογραφικό πρόγραμμα κατέχουν ο άγιος Γεώργιος, ο αρχάγγελος Μιχαήλ και ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Ο άγιος Γεώργιος εικονίζεται άλλες τρεις φορές: στη Δέηση, πάνω από την είσοδο του κυρίως ναού, στο βορειοδυτικό διαμέρισμα και στο νότιο τοίχο του νοτιοδυτικού διαμερίσματος.

Οι τοιχογραφίες σε ορισμένα σημεία της αψίδας και της κάτω ζωγραφικής ζώνης του κυρίως ναού καλύπτονται και από δεύτερο στρώμα εικονογράφησης πιθανότατα του 13ου αιώνα. Δύο ή τρία ζωγραφικά στρώματα υπάρχουν και στο νάρθηκα, που έχει ταφικό χαρακτήρα, με κυρίαρχο θέμα τη Δευτέρα Παρουσία.

Στη νοτιοανατολική γωνία του νάρθηκα υπάρχει η επιγραφή δέησης του πρωτοσπαθάριου Ιωάννη. Η αναφορά ενός ανώτερου βυζαντινού αξιωματούχου είναι ιδιαίτερης σημασίας για την ιστόρηση της εκκλησίας αλλά και για το ρόλο της περιοχής ως διοικητικού κέντρου με έλεγχο στην ενδοχώρα του νησιού.

The church of St George Diasoritis, near Chalki, was built and decorated in the 11^th century. It must have been one of the most important churches in the region, attested by the architecture, the wall paintings, the sculptures, the two arcosolia with graves in the narthex and the inscriptions.

The church is of the cross-in-square type, with a dome resting upon four built piers and a lower narthex on the west side. This type is rare in Naxos. The cross arms are barrel-vaulted and the narthex has vaulted ceiling and is divided into three bays. Two arcosolia, with now empty tombs, were built into the thickness of the north and south walls, opposite each other.

Decorative stone mouldings run along the walls, articulating the surfaces and defining the three registers of the iconographic programme. In the dome, Christ Pantocrator is surrounded by full-length figures in the drum. In the apse are depicted the Virgin and the Child, frontal standing figures of hierarchs and, in the lower register, St George painted within a frame, like that of an icon, with his parents in roundels on either side. The cross arms are decorated with representations from the cycle of the Twelve Feasts (Nativity, Presentation of the Christ in the Temple, Baptism, Entry into Jerusalem, Ascension, Pentecost, Annunciation) and the walls are painted with portraits of soldier-saints and martyrs. St George, Archangel Michael and St John the Baptist are given a special place in the iconographic programme. Another three representations are dedicated to St George: in the Deesis, where he takes the place of St John the Baptist, on the vault of the northwest corner bay and on the south wall of the southwest corner bay.

The wall-paintings are covered in places by a second painting layer of the 13^th century, restricted to the half dome of the apse and the lower registers of the walls. Two or three layers of wall-paintings are also found in the narthex, which is of funerary character. The main iconographic theme is the Second Coming. In the southeast corner of the narthex there is an interesting dedicatory inscription of Ioannes Protospatharios. The inscription of a high-ranking byzantine official is of wider importance, not only for the church, but also for the role of the region as an important administrative centre controlling the island’s hinterland.

L’église de Saint-Georges de Diasoriti, tout près du village Chalki, fut édifiée et décorée le 11^ème siècle après J.-C. Il s’agit d’une des plus importantes églises de la région, comme en témoignent l’architecture, les fresques, les sculptures, les  arcosolia avec deux tombes dans le narthex, ainsi que les inscriptions.

Eglise à croix inscrite, couronnée par un dôme, du type simple à quatre piliers reposant sur quatre colonnes construites et un narthex inférieur à l’ouest. Ce type est rare à Naxos. Les bras de la croix sont couverts de voûtes semi-cylindriques. Le narthex est couvert de voûtes dans ses trois parties. Tout au long des côtés étroits, des arcosolia avec deux tombes, vides actuellement, sont bâtis à l’épaisseur du mur, l’un face à l’autre.

Des moulures de pierres décoratives courent le long des murs en articulant les surfaces et en délimitant respectivement les trois parties de l’ornement pictural.  Dans le dôme est figuré le Tout-Puissant (en grec : le Pantocratoras), entouré de quatre archanges en pied sur le tympan. L’abside est ornée de la représentation de la Vierge Marie et de l’Enfant, des hiérarques deboutet regardant en avant et dans la partie étroite la plus basse figure Saint-Georges représenté dans un cadre comme s’il s’agissait d’une icône, ayant à sa gauche et à sa droite les têtes de ses parents dans des médaillons. Les voûtes de la croix illustrent des épisodes inspirés du cycle de Douze Fêtes (en grec : Dodekaorto) ( la Nativité, la Présentation du Christ au Temple dite la Chandeleur, le Baptême du Christ, l’Ascension, la Pentecôte, l’Annonciation) et sur les murs sont peints des figures de saints militaires et de martyrs. Place particulière dans l’ensemble iconographique du temple occupent Saint-Georges, l’archange Michel ainsi que Saint-Jean-Baptiste. Saint-Georges y est figuré trois fois encore : dans la Deesis au-dessus de  l’entrée de l’égliseprincipale (en grec : naos) dansla section nord-ouest et sur le mur sud de la section sud-ouest.

Les fresques,  sur certains points du mur de l’abside et de la partie picturale inférieure de l’église principale, sont recouvertes d’une deuxième couche de peinture probablement datant du 13^ème siècle. Deux ou trois couches de peinture murale sont repérées dans le narthex détenant de caractère funéraire représentant comme thème dominant la Seconde Parution.

Dans le coin sud-est du narthex il y a la prière inscrite de Jean Protospatharios. La référence d’un officier byzantin de haut rang est d’une importance considérable parce que non seulement ajoute du prestige à l’histoire de l’église, mais aussi dévoile le rôle exquis que cette région a joué étant centre administratif dans le contrôle de tout l’arrière-pays de l’île de Naxos.

       La chiesa di San Giorgio Diasoritis, presso Halki, fu costruita e decorata nell XI secolo. Doveva trattarsi di una delle più importanti chiese della zona, come testimoniano la sua architettura, i suoi affreschi, le sculture, i due sepolcri nel nartece, e le iscrizioni.

       La pianta della chiesa è del tipo a croce iscritta in un quadrato, con una cupola che poggia su quattro pilastri e un nartece più basso sul lato occidentale. Questa tipologia è rara a Naxos. I bracci della croce sono coperti da volte a botte, mentre il nartece ha soffitto a volta mentre il muro di fondo è diviso in tre recessi. Due sepolcri, ora vuoti, sono stati ricavati nello spessore dei muri a nord e a sud, l’uno di fronte all’altro.

        Fregi decorativi scolpiti in pietra corrono lungo i muri, e definiscono i tre spazi del programma iconografico. Il Cristo Pantocrate, rappresentato nella volta della cupola, è circondato da figure a piena altezza nel tamburo. Nell’abside sono rappresentate La Vergine e il Bambino, figure frontali di gerarchi e, nel registro più basso, San Giorgio appare all’interno di una cornice, come in un’icona, mentre i genitori appaiono in due medaglioni  laterali. I bracci della croce sono decorati con rappresentazioni tratte dal ciclo delle Dodici Festività (Annunciazione, Natività, Presentazione al Tempio, Battesimo, Entrata a Gerusalemme, Ascensione, Pentecoste) e i muri sono affrescati con figure di santi guerrieri e di martiri. San Giorgio, l’Arcangelo Michele e San Giovanni Battista godono di uno spazio privilegiato nel programma iconografico. Altre tre rappresentazioni sono dedicate a San Giorgio:  in “Preghiera” sopra all’uscita della navata principale, sulla volta della nicchia nell’angolo a nord-ovest e sul muro sud della nicchia nell’angolo a sud-ovest.

        In alcuni punti gli affreschi sono coperti da un secondo strato di dipinti del XIII secolo, su una metà della volta dell’abside e sul registro inferiore dei muri.  Due o tre strati di affrescature di carattere funerario si trovano anche nel nartece. Il tema iconografico principale è la Seconda Venuta di Cristo.

        Nell’angolo sud-est del nartece si trova una interessante iscrizione dedicatoria a Ioannes Protospatharios. La dedica a un funzionario bizantino d’alto rango è di particolare importanza, non solo per la chiesa in sé, ma in quanto testimonia il ruolo importante della regione in quanto importante centro amministrativo preposto al controllo dell’interno dell’isola.

Die St. Georg Diasoritis Kirche wurde im 11. Jahrhundert in unmittelbarer Nähe des zentral gelegenen Handelsortes Chalki auf Naxos erbaut. Architektonische Merkmale, die Wandgemälde, der in Altgriechisch gravierte Torbogenstein zwischen Narthex und Hauptraum, und Inschriften, sowie die beiden Katakombengräber im Eingangsbereich zeugen von der zentralen Rolle dieser Stätte innerhalb der Region – möglicherweise seit bereits weit vor dem 11. Jahrhundert.

            Der Dom des Kreuzkuppelbaus ruht auf vier Säulen und auf dem nach Westen gerichteten Eingangsbereich (Narthex) – in typisch byzantinischer Kirchenbauart – und gehört damit zu den Ausnahmen auf Naxos. Der Eingangsbereich ist von den jeweils nach Norden und Süden gerichteten, gewölbten Katakombengrabkammern flankiert.

            Die Wände sind mit Steinornamenten verziert, welche die Thematik des in drei geteilten ikonographischen Erzählungsstils bestimmen. Die Pantokrator Christusikone befindet sich im zentralen Dom und ist von lebensgroßen Gestalten umgeben. In dem Apsis ist die Jungfrau mit dem Sohn abgebildet, gefolgt von frontalen Darstellungen der Hierarchen um das zentrale Apsisfenster herum. Das tiefer liegende Register zeigt den heiligen Georg in einem ikonographischen Rahmen, sowohl als auch seine Eltern in Rundfenstern zu beiden Seiten. Die Gewölbe der Kreuzbögen sind mit Darstellungen aus den zwölf Festlichkeiten der Orthodoxen Kirche verziert, und die Wände zeigen die Portraits verschiedener Militärheiliger und Märtyrer. Der heilige Georg, der Erzengel Michael und Johannes der Täufer nehmen im ikonographischen Programm eine besondere Stellung ein. Der heilige Georg ist in drei weiteren Darstellungen an der Westwand des Hauptraumes abgebildet: in einer Deësis-Ikone, in welcher er Johannes den Täufer zur Seite Christus ersetzt; im nordwestlichen Eckgewölbe; und im südwestlichen Eckgewölbe.

            Die Wandgemälde sind stellenweise von einer zweiten Gemäldeschicht aus dem 13. Jahrhundert verdeckt, vor allem im Halbdom des Apsis und in tieferliegenden Bereichen der Wände. Zwei, und sogar drei Gemäldeschichten können auch im Eingangsbereich gefunden werden, und stellen Beerdigungsmotive dar. Das ikonographische Hauptthema ist die Parusie – die Wiederkunft Christi.

Im südöstlichen Eck des Eingangsbereichs, zur Linken der südlichen Grabkammer, befindet sich eine interessante Weihinschrift für Ioannes Protosphatharios, die davon zeugt, dass dieser hochrangige byzantinische Beamte hier beigelegt wurde. Eine solche Ehrung lässt darauf schliessen, das die St. Georg Kirche selbst, aber auch die unmittelbare Region die Rolle eines wichtigen administrativen Zentrums für das Hinterland der Insel hatten.

Βιβλιογραφία

Ανωμερίτης Γιώργος (2009). Βυζαντινό πάρκο Τραγαίας Νάξου. Αθήνα: Εκδόσεις Μίλητος.

Αχειμάστου-Ποταμιάνου Μυρτάλη (1989). “Άγιος Γεώργιος ο Διασορίτης” Βυζαντινή Τέχνη στην Ελλάδα: Νάξος. Αθήνα: Εκδόσεις Μέλισσα.

Αχειμάστου-Ποταμιάνου Μυρτάλη (2016). Άγιος Γεώργιος ο Διασορίτης της Νάξου: οι τοιχογραφίες του 11ου αιώνα. Αθήνα: Υπουργείο πολιτισμού και αθλητισμού.

Δημητροκάλλης Γεώργιος (1972). “Ο ναός του Αγίου Γεωργίου Διασορίτου εν Τραγαία” Ναξιακό Μέλλον Νο 162(10/2/1954) σελίδα 6.

Δημητροκάλλης Γεώργιος (2000). Βυζαντινή ναοδομία στη Νάξο.

Μαστορόπουλος Γεώργιος Στυλ. (2005). “Νάξος” το άλλο κάλλος. Αθήνα: Ελληνικές Ομοιογραφικές Εκδόσεις.

Φωτογραφία: Αντώνης Γιαμούρης

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License.