Ναός Ταξιάρχη στα Μονοίτσια

Scroll for english

 Σε απόσταση 800 περίπου μέτρων στα βόρεια του Χαλκείου, στο κεντρικό τμήμα του νησιού, αντικριστά του μικρού, σχεδόν εγκαταλελειμμένου οικισμού των Μονοικίων, βρίσκεται η δίκλιτη σήμερα, βυζαντινή θολωτή βασιλική του Ταξιάρχη.

   Ο ναός του Ταξιάρχη αρχικά ανήκε στον τύπο της τρίκλιτης καμαροσκέπαστης βασιλικής. Η διατηρούμενη αψίδα του σημερινού νοτίου κλίτους είναι η κεντρική αψίδα της τρίκλιτης βασιλικής, δεδομένου ότι το αρχικό νότιο κλίτος έχει καταστραφεί. Η σημερινή μορφή του ναού οφείλεται σε εκτεταμένες επεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν στο μνημείο μετά το 12ο αιώνα όταν το νότιο κλίτος κατέρρευσε και απομονώθηκε από τον υπόλοιπο ναό με την κατασκευή νέου τοίχου κατά μήκος της νότιας τοξοστοιχίας. Με τον τρόπο αυτό, η τρίκλιτη βασιλική μετατράπηκε σε δίκλιτο ναό. Πάνω σε αυτόν τον τοίχο εδράζεται η νέα καμάρα του κεντρικού κλίτους σε αντικατάσταση της αρχικής ημικατεστραμμένης. Το θόλο ενισχύει ζεύγος σφενδονίων.

    Λείψανα από το νότιο και δυτικό τοίχο του κλίτους αποκαλύφθηκαν κατά την ανασκαφική διερεύνηση που πραγματοποιήθηκε. Η έρευνα έδειξε ότι στο στρώμα καταστροφής στο εσωτερικό του νοτίου κλίτους κατασκευάστηκαν τάφοι. Ταφές δίχως αξιόλογα ευρήματα εντοπίστηκαν στα βόρεια, στα δυτικά και στο εσωτερικό του ναού. Στην τελευταία οικοδομική φάση του ναού, μετά την κατάρρευση της καμάρας του βορείου κλίτους, τοιχίστηκαν πρόχειρα τα τόξα της βόρειας τοξοστοιχίας και ο ναός περιορίστηκε στο κεντρικό κλίτος.
     Από τον τοιχογραφικό διάκοσμο του ναού, ιδιαίτερα σημαντική είναι η παράσταση Θεοφάνειας που αποκαλύφθηκε μετά τις εργασίες συντήρησης στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας του ιερού και η οποία μαζί με τους αποστόλους στον ημικύλινδρο της αψίδας ανήκει στην αρχική φάση του μνημείου, που ανάγεται στην πρώτη χιλιετία. Στο ημικύλινδρο διακρίνεται και δεύτερο στρώμα τοιχογράφησης, ενώ με τη δεύτερη φάση του ναού σχετίζονται οι παραστάσεις που αποκαλύφθηκαν στο μεταγενέστερο νότιο τοίχο του ναού.

Approximately 800 meters north of Chalki, in the center of the island, opposite the small, almost abandoned village of Monikia, stands today the two-aisled, dome byzantine basilica of Taxiarches.

The church of Taxiarches was initially a three-aisled basilica. The existing apse of the south aisle was at first the central apse of the three-aisled basilica, which has been destroyed. The current form of the church is the result of extensive restoration work undertaken in the monument after the 12th century. It was then that the south aisle collapsed and Taxiarches was turned into a twin-naved church. The south vault of the twin-naved church was covered by a new vault, supported by two semicircular arches based on pillars at its east and west end and on its south wall.

    Remnants of the south and west wall of the initial three-aisled basilica were revealed during excavation work. Furthermore, tombs were revealed in the destruction layer of the south aisle, at north and west, and in the interion of the church. During the last construction phase, and the collapse of the north aisle, rubble masonry blocked the passageway of the north arcade, turning the church into a single-nave one.

   Among the frescoes of the church, revealed during concervation work, the most remarkable one is the composition of Epiphany, on the conch of the sanctuary’s apse, which along with the depiction of hierarchs in the semicircular wall, belong to the initial phase of the monument, dating in the first millenium. On the semicircular wall a second layer of wall paintings can be seen. The wall paintings revealed on the south wall of the aisle, on the other hand, belong to the second phase of the church.

Photographs by Fish Olive

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License.